Dit boek maakt de balans op van het humanisme en van het ideaal van de vrije mens in de westerse wereld. Jaap Kruithof ontleedt de essentie van het klassieke humanisme maar ook de interne verdeeldheid van de beweging op drie terreinen: God en godsdienst, wereld en wetenschap, maatschappij en ethiek. Hij vergelijkt de reële verwezenlijkingen met de verkondigde ideeën. De ontwrichting van de natuur en van de sociale relaties plaatst het humanisme vandaag voor grote uitdagingen. In zijn pleidooi voor een socialistisch ecocentrisme toont Kruithof aan dat grondige ideologische wijzigingen en een krachtige inzet voor een democratisch collectivisme zich aan de humanisten opdringen.