Zeno Cosini vertelt zijn levensgeschiedenis op aanraden van de psychiater tot wie hij zich heeft gewend om van zijn ziekelijke rookverslaving af te komen. Hij is voortdurend in discussie met zijn geweten en weet daarbij meestal op spitsvondige wijze te winnen. Zijn ironische aanvaarding strekt zich niet alleen uit tot hemzelf met zijn halfheden en ziektes, maar ook tot zijn familie, zijn huwelijk, zijn overspel en zijn commerciële avonturen.
 
Italo Svevo (pseudoniem van Ettore Schmitz, 1861-1928) brak internationaal door toen James Joyce en Valéry Larbaud voor zijn laatste roman, La coscienza di Zeno, propaganda gingen maken.